Eksponaty z Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego


Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego
W kolekcji instrumentarium dawnego Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Wrocławskiego znajduje się przyrząd autorstwa Erhardta Weigla. Jest to globus nieba z roku 1699, jeden z 17 innych podobnych globusów tego astronoma zachowanych w kolekcjach na całym świecie.


Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego
Sztywny, pilśniowy kapelusz, charakteryzujący się niską, półkolistą główką i prostym, małym rondem, o kształcie charakterystycznym dla nakrycia głowy górali karpackich. Kapelusz — ze względu na pełnione funkcje ochronne przed deszczem, słońcem i wiatrem — wykonany z mocnego, trwałego sukna z przędzy wełnianej, zgrzebnej impregnowanego wcieranym weń tłuszczem zwierzęcym.


Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego
Luneta to przyrząd optyczny przeznaczony do obserwowania ciał niebieskich, dzięki powiększeniu ich rozmiarów. Wynalazek lunety przypisuje się XII-wiecznemu angielskiemu filozofowi Rogerowi Baconowi. Jednak o wiele bardziej prawdopodobne jest to, że wymyślili ją wcześniej uczeni arabscy. Pierwszym uczonym nowożytnego świata, który skierował lunetę ku niebu, był Galileusz.


Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego
Maska o charakterze ceremonialnym, wykonana z drewna, związana jest z kulturą ludu Sawos, zamieszkującego region Sepik na Nowej Gwinei. Pierwotnie twarz maski otaczały pukle „włosów” z łyka roślin, zamocowane w widocznych przy krawędziach maski otworach. Detal ten nie zachował się.


Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego
Prof. Jan Mydlarski (1892-1956) studiował zoologię, antropologię i etnologię na Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie (był uczniem J. Czekanowskiego). Od 1931 roku związany był z Uniwersytetem Warszawskim, później też Centralnym Instytutem Wychowania Fizycznego, a po wojnie z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej.


Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego
Figura przedstawia Buddę w pozie bhumisparsa-mudra, siedzącego na podstawie przypominającej kwiat lotosu. Budda ubrany w kaszaję — buddyjski strój mnisi, z odsłoniętym prawym ramieniem i piersią siedzi w pozycji pół lotosu, z prawą rękę opartą o kolano, z wewnętrzną stroną dłoni zwróconą do dołu, końcami palców dotykając ziemi; z lewą ręką położoną na udzie.


Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego
Podstawek pod głowę, czasami potocznie nazywany „wspomagaczem snów” jest akcesorium, wykorzystywanym podczas odpoczynku lub snu poprzez podkładanie pod szyję, lub potylicę. Podgłówek wykonany jest z drewna i łyka roślinnego w formie zoomorficznej, zakończonej na dwóch końcach głowami zwierząt.


Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego
Wykonany z drewna stołek ceremonialny, złożony jest z okrągłego siedziska wspartego na rzeźbionej figurze lamparta. Krawędź siedziska i podstawy zdobiona jest ornamentem geometrycznym. Prawdopodobnie pierwotnie figurę lamparta oraz krawędź siedziska i podstawy zdobiły kolorowe koraliki, szczelnie pokrywające całą powierzchnię — charakterystyczne dla kultury Bamileke.


Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego
Toga w formie peleryny z szerokim kołnierzem, o kształcie charakterystycznym dla uczelni niemieckich. Peleryna wykonana z czerwonego aksamitu, podbitego czerwonym rypsem, obrzeżona szeroką bordiurą wyszywaną srebrną i złotą nicią we wzory o neobarokowym charakterze.


Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego
Tarcza zegara poziomego jest równoległa do płaszczyzny horyzontu lokalizacji, ściślej – płaszczyzna tarczy zegara jest prostopadła do linii wyznaczanej przez pion. Gnomon na tarczy jest równoległy do osi Ziemi, umieszczony na linii północ-południe i skierowany na biegun polarny. Kąt utworzony między powierzchnią zegara a gnomonem jest równy szerokości geograficznej miejsca lokalizacji zegara.


Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego
Zegar poziomy pokazuje godziny przedpołudniowe i popołudniowe. W wypadku zainstalowania odpowiednio wysokiego gnomonu i odpowiednich warunków otoczenia może on w okresie letnim pokazywać czas nawet przez całą dobę. W zegarze poziomym podziałka jest niejednostajna, czyli jednakowym odstępom czasu odpowiadają niejednakowe kąty między podziałkami.


Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego
Drugi zegar sześcienny znajdujący się w kolekcji uniwersyteckiej to dość typowy zegar horyzontalno-wertykalny. Na górnej ścianie znajduje się zegar horyzontalny z zaznaczonymi godzinami czwartą, dwunastą i ósmą wraz z podziałem na kwadranse i półgodziny. Na środku tej ściany znajduje się otwór po niezachowanym kompasie.


Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego
Dalekim pierwowzorem pierścieniowego zegara słonecznego jest sfera armilarna, wynaleziona przez Eratostenesa w 255 r. p.n.e. Na podstawie tego instrumentu w 1557 roku skonstruowany został tzw. pierścień astronomiczny, który pozwalał na prowadzenie obserwacji astronomicznych, wliczając w to pomiar czasu.