Moździerz + pistel
Miejsce pochodzenia: Niemcy
Data produkcji: XIX w.
Materiał: żelazo
Posłuchaj opisu:
Moździerze należą do najstarszych utensyliów aptecznych, jakich używano do wyrobu leków. To w nich rozdrabniano, kruszono, ucierano i mieszano surowce naturalne. Pierwsze informacje o używaniu moździerzy do przygotowywania środków leczniczych pochodzą z przepisów zawartych w dziele „De medicina” A.C. Celsusa z I wieku n.e.
Moździerzy używali Rzymianie, a następnie Arabowie i Persowie. Z przekazów wiadomo również, że naczyń tych używano do przygotowania surowców do doświadczeń alchemicznych.
Słowo moździerz pochodzi z języka łacińskiego (mortarium). Tłuczek do ucierania i rozdrabniania to pistel. Moździerze odlewane z różnych metali były gładkie lub bogato zdobione. Natomiast pistle zawsze pozostawały gładkie. Pośrodku miały jedynie pierścień. Rozszerzone końce z jednej lub dwóch stron służyły do tłuczenia. Ustawiano je w aptekach na ułatwiających pracę podstawkach wykonanych z drewna lub kamienia.
Moździerze wykonywano z różnych tworzyw. Starożytni używali drewna, kamienia, marmuru, alabastru lub bazaltu. W okresie średniowiecza pojawiły się moździerze z brązu będącego stopem miedzi i cyny. Już w XVI wieku pojawiły się moździerze odlewane z żeliwa. W XVIII wieku zaczęto masowo odlewać moździerze z mosiądzu będącego stopem miedzi z cynkiem. Pojawiły się również moździerze porcelanowe.
Źródło: Zbigniew Kamiński, Marek Wesołowski, O dawnych aptekach, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Historia Farmacji, 2010, Tom 66, nr 1. https://www.ptfarm.pl/pub/File/Farmacja%20Polska/2010/01-2010/025-036.pdf