Przejdź do treści

Skrzypłocz amerykański

Limulus polyphemus
Występowanie: szelfowa strefa Oceanu Atlantyckiego u wybrzeży Ameryki Północnej

Posłuchaj opisu:

Przodkowie skrzypłoczy pojawili się na Ziemi około 500 mln lat temu, natomiast przedstawiciele tej rodziny znani są w zapisie kopalnym od triasu (ok., 250 mln lat temu) i od tego czasu niemalże się nie zmienili. Ciało skrzypłocza składa się z dwóch części: głowotułowia pokrytego twardym pancerzem (w kształcie podkowy) oraz odwłoka.

Podobnie jak u innych stawonogów, zauważalne są przekształcenia odnóży do pełnienia określonych funkcji: pierwsza para odnóży głowotułowia jest przekształcona w szczękoczułki, pozostałe pięć par pełni funkcję lokomotoryczne. Ostatnia z par odnóży krocznych posiada specjalne, płaskie szczeciny, które chronią skrzypłocza przez zapadaniem się w mule. Pozostałe odnóża są również przekształcone, np., w skrzela.

Na końcu odwłoka znajduje się kolec (telson) – w wodzie służy on jako ster w czasie pływania, a na lądzie w sytuacji upadku na grzbiet pomaga wrócić zwierzęciu do normalnej pozycji. Warto zaznaczyć, że skrzypłocze pływają do góry nogami. Po wykluciu się z jaj młode skrzypłocze pozostają przez okres około 2 lat w pobliżu plaż, na których się wykluły, gdzie odżywiają się algami i pokarmem zwierzęcym. Wraz z kolejnymi procesami linienia, osobniki zajmują coraz głębsze obszary wód. Dojrzałość płciową skrzypłocze osiągają między 9 a 12 rokiem życia i prawdopodobnie wtedy zaprzestają wzrostu. Skrzypłocze dożywają maksymalnie 19 lat.

Dorosłe osobniki polują na słabo poruszające się ofiary lub odżywiają się padliną. W ich pokarmie stwierdzono między innymi omułki jadalne (Mytilus edulis), jak i „małże morskie” (Spisula solidissima). Skrzypłocze rozmnażają się na lądzie.

W okresie rozrodczym samce za pomocą przekształconych odnóży przymocowują się do grzbietu samic i wraz z nimi wychodzą na ląd. Na brzegu samica wykopuje gniazdo o średniej głębokości 15 cm, do którego jednorazowo składa do 1000 jaj (łącznie w sezonie rozrodczym do 120 000), które następnie zapładnia samiec. Młode wykluwają się po około 2 tygodniach i są zwane larwą trylobitową.

Skrzypłocze są ważnym elementem ekosystemów przybrzeżnych: stanowią źródło pożywienia dla żółwi i migrujących ptaków, a poprzez przekopywanie podłoża wpływają na jego dostępność dla innych gatunków (na drodze tzw., bioturbancji).